YEŞİL VARLIK ORANI HAKKINDA TEBLİĞ TASLAĞI
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, bankaların çevresel sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin finansmanına katkısının ölçümü için belirlenen yeşil varlık oranı ve diğer anahtar performans göstergelerinin hesaplanmasına ve raporlanmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 43b üncü maddesinin birinci fıkrası ile 93 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde ve eklerinde yer alan;
a) Alım satım hesapları: 23/10/2015 ve 29511 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan alım satım hesaplarını,
b)Anahtar performans göstergeleri: Bankaların faaliyetlerinin çevresel sürdürülebilirliği ve çevresel hedefleri nasıl ve ne ölçüde dikkate aldığını ve bunlara ne düzeyde katkı sağladığını gösteren oranları,
c) Asgari güvenlik önlemleri: Ekonomik faaliyetlerin insan ve işçi hakları da dâhil olmak üzere sosyal normları ihlal etmemesini sağlamaya yönelik olarak belirlenmiş yönetişim standartlarını,
ç) Avrupa Birliği (AB) taksonomisi: AB tarafından çevresel olarak sürdürülebilir kabul edilen ekonomik faaliyetleri gösteren Avrupa Birliği sınıflandırma sistemini,
d) Birincil enerji: Bir doğal kaynak rezervinden çıkarılan veya bir kaynak akışından yakalanan, ayırma ve temizleme dışında herhangi bir çevrim veya dönüşüm geçirmemiş enerji kaynağını,
e) Birincil enerji talebi: Birincil enerji kaynakları kullanılarak gerçekleştirilen enerji tüketimini,
f) Çevresel olarak sürdürülebilir ekonomik faaliyetler: İklim değişikliğinin azaltılması, iklim değişikliğine uyum, su ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir şekilde kullanımı ve korunması, döngüsel ekonomiye geçiş, kirliliğin önlenmesi ve kontrolü, biyoçeşitliliğin ve ekosistemin korunması ve restorasyonu hedeflerinden en az birine önemli ölçüde katkı sağlayan ve bu hedeflerden hiç birine önemli zarar vermeyen ekonomik faaliyetleri,
g) Döngüsel ekonomi: Mevcut malzeme ve ürünlerin mümkün olduğunca uzun süre kullanılmasını, paylaşılmasını, kiralanmasını, yeniden kullanılmasını, onarılmasını, yenilenmesini ve geri dönüştürülmesini içeren ve bu sayede ürünlerin yaşam döngüsünün uzatılmasını hedefleyen üretim ve tüketim modelini,
ğ) Enerji kimlik belgesi: Binalarda enerjinin verimli kullanılmasını, israfın önlenmesini ve çevrenin korunmasını sağlamak amacıyla, binanın asgari enerji ihtiyacını, enerji tüketim sınıflandırmasını, yalıtım özelliklerini, ısıtma ve soğutma sistemlerinin verim düzeylerini içeren belgeyi,
h) Finansal varlık: Türkiye Muhasebe Standartlarında yer alan finansal varlıkları,
ı) Kapsam 1 emisyonları: Bir işletmenin sahip olduğu veya kontrol ettiği kaynaklardan ortaya çıkan doğrudan sera gazı emisyonlarını,
i) Kapsam 2 emisyonları: Bir işletme tarafından satın alınan elektrik, ısı veya buharın tüketilmesi sırasında oluşan dolaylı sera gazı emisyonlarını,
j) Kapsam 3 emisyonları: Üretim ve satış zincirindeki emisyonlar dâhil olmak üzere, ilgili işletmenin değer zincirinde meydana gelen Kapsam 2 dışındaki dolaylı emisyonları,
k) Kredi: 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 48 inci maddesinde tanımlanan kredileri,
l) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
m) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,
n) Teknik tarama kriterleri: Ekonomik faaliyetleri çevresel hedeflere etkileri bakımından değerlendiren kriterleri,
o) Önemli tadilat: Binalarda cephe, mekanik ve elektrik tesisatı gibi enerji tüketimini etkileyen konularla ilgili toplam tadilat maliyetinin, binanın emlak vergisine esas değerinin
yüzde yirmi beşini aşan tadilatları,
ö) Yenilenebilir enerji: Rüzgâr, güneş, jeotermal, hidrotermal ve okyanus, hidroelektrik, biyokütle, yeşil hidrojen, çöp gazı, kanalizasyon arıtma tesisi gazı ve biyogaz kullanılarak elde
edilen enerjiyi,
p) Yenilenemez enerji: Yenilenebilir kaynaklardan sağlanmayan, herhangi bir dönüşümden veya dönüşüm sürecinden geçmemiş enerjiyi,
r) Yeşile boyama: Bir işletmenin ürün ya da hizmetlerinin, çevresel hedeflerden bir ya da daha fazlasına önemli ölçüde katkıda bulunduğu, diğer çevresel hedeflere önemli zarar vermediği veya asgari sosyal ve yönetişim standartlarını sağladığı algısını yaratmak için halkla ilişkiler, reklamcılık ya da pazarlama yöntemlerinin aldatıcı şekilde kullanılmasını ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yeşil Varlık Oranı
Yeşil varlık oranı hesaplaması
MADDE 4 – (1) Bankaların çevresel sürdürülebilirliğe katkısı için birincil anahtar performans göstergesi yeşil varlık oranıdır.
(2) Yeşil varlık oranı, bankaların konsolide olmayan bilançolarında yer alan uyumlu varlıkların, uygun varlıklara bölünmesi ile hesaplanır.
(3) Uyumlu varlıklar;
a) Çevresel hedeflerden bir ya da daha fazlasına önemli ölçüde katkıda bulunma,
b) Diğer çevresel hedeflere önemli zarar vermeme ve
c) Asgari sosyal güvenlik önlemlerini sağlama koşullarını aynı anda yerine getiren ekonomik faaliyetlere ilişkin bilanço içi finansal varlıkların itfa edilmiş maliyet ile ölçülen brüt tutarlarının toplanması ile hesaplanır.
(4) Çevresel hedefler AB taksonomisinde yer alan;
a) İklim değişikliğini azaltma,
b) İklim değişikliğine uyum,
c) Döngüsel ekonomiye geçiş,
ç) Su ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve korunması,
d) Kirliliğin önlemesi ve kontrol altına alınması ve
e) Biyoçeşitliliğin ve ekosistemlerin korunması ve restorasyonu hedeflerini kapsar.
(5) Uygun varlıklar, EK-1’de yer alan teknik tarama kriterlerini sağlayıp sağlamadığı dikkate alınmaksızın, AB Taksonomisinde teknik tarama kriterleri kapsamında belirlenmiş tüm ekonomik faaliyetlere ilişkin bilanço içi finansal varlıkların itfa edilmiş maliyet ile ölçülen brüt tutarlarının toplanması ile hesaplanır.
(6) Bankaların çevresel sürdürülebilirliğe katkısı için ilave anahtar performans göstergeleri, “uyumlu varlıklar/brüt varlıklar” ve “uygun varlıklar/brüt varlıklar” oranlarıdır.
(7) Brüt varlıklar, toplam finansal varlıklardan merkezi yönetimlerden, merkez bankalarından ve çok taraflı yatırım bankaları ve kalkınma kuruluşlarından alacaklar ile alım satım hesaplarında izlenen varlıklar çıktıktan sonraki kalan bilanço içi varlıkların itfa edilmiş maliyet ile ölçülen brüt tutarların toplanması ile hesaplanır.
(8) Son bir yıllık cironun en az yüzde ellisinin uyumlu varlıklardan sağlanmış olması ve son bir yılda yenilenemez enerji kaynaklarından herhangi bir gelir elde edilmemiş olması kaydıyla, birden fazla faaliyet alanında çalışan işletmelere kullandırılan işletme sermayesi kredilerinin, cironun uyumlu olarak sınıflanan bölümü ile orantılı kısmı, yeşil varlık oranı ve ilave anahtar performans göstergelerinin hesaplamasında uyumlu varlık olarak dikkate alınır.
(9) Kurul, belirli bir periyoda ilişkin akım verileri, gelir-gider hesapları, bilanço dışı varlıklar ve alım satım hesaplarında izlenen varlıklar üzerinden yeni ilave anahtar performans göstergeleri tanımlamaya, yeşil varlık oranı ve ilave anahtar performans göstergeleri için alt sınır belirlemeye, bu sınırları banka bazında farklılaştırmaya, belirlenen sınırlara uyum sağlamayan bankalara yönelik, ilave sermaye yükümlülüğü dâhil olmak üzere, gerekli tedbirleri almaya yetkilidir.
Teknik tarama kriterleri
MADDE 5 – (1) Yeşil varlık oranı hesaplamasında “uyumlu” olarak dikkate alınacak varlıkların çevresel hedeflerden bir ya da daha fazlasına önemli ölçüde katkıda bulunma koşulunu yerine getirebilmesi için ilgili teknik tarama kriterlerini sağlaması şarttır.
(2) Uyumlu olarak belirlenen vadeli varlıkların, vadeleri boyunca teknik tarama kriterlerini sağladığının teyit edilmesi ve izlenmesi esastır.
(3) Uyumlu varlıkların belirlenmesinde ve bunlara ilişkin tutarların hesaplanmasında EK1’de yer alan Teknik Tarama Kriterleri esas alınır.
Çevreye önemli zarar vermeme
MADDE 6 – (1) Yeşil varlık oranı hesaplamasında “uyumlu” olarak dikkate alınacak varlıkların çevreye önemli zarar vermeme koşulunu sağlaması zorunludur.
(2) Ekonomik faaliyetlerin çevreye önemli zarar vermeme koşulunu karşılayıp karşılamadığı değerlendirilirken faaliyetin kendisinin ve faaliyet sonucunda ortaya çıkan ürün ve hizmetlerin yaşam döngüleri boyunca oluşacak çevresel etkileri ile ürünlerin kullanım ömrünün tamamlanmasından sonraki etkileri dikkate alınır.
(3) Uyumlu varlıkların belirlenmesinde ve bunlara ilişkin tutarların hesaplanmasında EK2’de yer alan “Çevreye Önemli Zarar Vermeme Kriterleri” esas alınır.
Asgari güvenlik önlemleri
MADDE 7 – (1) Yeşil varlık oranı hesaplamasında “uyumlu” olarak dikkate alınacak varlıklara ilişkin faaliyetlerin ve ilgili tarafların asgari güvenlik önlemlerine uyum sağlaması zorunludur.
(2) Uyumlu varlıkların belirlenmesinde ve bunlara ilişkin tutarların hesaplanmasında EK3’de yer alan asgari güvenlik önlemleri esas alınır.
Yeşil varlık oranı raporlaması
MADDE 8 – (1) Bankalar yeşil varlık oranı pay ve paydasını oluşturan varlıklara ilişkin sınıflandırma, izleme ve kontrol süreçleri ile bunlara ilişkin politikalarını tesis etmek, veri tabanlarında gerekli düzenlemeleri yapmak ve raporlama sistemini oluşturmakla yükümlüdür.
(2) Yeşil varlık oranına ilişkin Ek-4’de yer alan cetvel, Kurumca belirlenecek sürelerde elektronik ortamda Kuruma gönderilir.
(3) Kurul, yeşil varlık oranı ve ilave anahtar performans göstergeleri raporlama zorunluluğunu banka türü ve büyüklüğü bazında belirlemeye ve farklılaştırmaya yetkilidir.
Yeşil varlık oranı hesaplama sınırları
MADDE 9 – (1) Bankalar, yeşil varlık oranı kapsamında uyumlu varlıkları ticarikredilerde toplam tutarı XX milyon Türk lirası ve üzerindeki, bireysel kredilerde ise XX milyon Türk lirası ve üzerindeki kredi ve diğer alacaklarını kapsayacak şekilde hesaplayabilir. Uygun
varlıklar ve brüt varlıklar herhangi bir alt sınır belirlenmeden hesaplanır. Kurul uyumlu varlıkların belirlenmesi için esas alınacak alt sınır tutarlarını değiştirmeye veya tamamen kaldırmaya yetkilidir.
-analizi-nedir--casem.jpg)
