Türkiye İklim Değişikliği Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti tarafından yayınlanması beklenen, iklim değişikliği ile mücadeleyi temel alan kanundur. Dünya genelinde iklim değişikliği, hem doğal çevre hem de insan yaşamı üzerindeki olumsuz etkileriyle giderek daha büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bu bağlamda, ülkeler iklim değişikliğiyle mücadelede ulusal ve uluslararası düzeyde adımlar atmaktadır. Türkiye de bu konuda önemli bir adım atarak İklim Kanunu Teklifi Taslağı'nı hazırlamıştır. İklim Kanunu'nun temel amacı, Türkiye'nin yeşil kalkınma vizyonunu ve net sıfır emisyon hedefini gerçekleştirmektir. Bu kapsamda, sera gazı emisyonlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum faaliyetleri, gelirler, izinler, denetimler ve ilgili yasal ve kurumsal çerçeve belirlenmiştir. Taslakta, iklim değişikliğiyle ilgili birçok kavram tanımlanmıştır. "Adil Geçiş", kırılgan grupların öncelikli olduğu ve yeşil iş olanaklarının sağlandığı bir politikayı ifade ederken; "İklim Adaleti", iklim değişikliğinin neden olduğu eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen politika ve uygulamaları tanımlar. İklim değişikliğiyle mücadelede alınacak tedbirlerde bazı temel ilkeler esas alınmıştır. Bu ilkeler arasında eşitlik, iklim adaleti, ihtiyatlılık, katılım, entegrasyon, sürdürülebilirlik, şeffaflık, adil geçiş ve ilerleme bulunmaktadır. Bu ilkeler, Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadelesinin temelini oluşturmaktadır. Türkiye, sera gazı emisyonlarını azaltma konusunda Ulusal Katkı Beyanı ve net sıfır emisyon hedefleri doğrultusunda faaliyetler gerçekleştirecektir. Bu, ülkenin uluslararası iklim anlaşmalarına olan taahhütlerini yerine getirme konusundaki kararlılığını göstermektedir.
Türkiye İklim Kanunu henüz taslak halindedir. İklim kanunun 2023 Yılı son ayalarında mecliste onaylanıp yürürülüğe girmesi beklenmektedir. Türkiye'nin İklim Kanunu Teklifi Taslağı, ülkenin iklim değişikliğiyle mücadelesinde atılan stratejik ve önemli bir adımdır. Bu taslağın hayata geçirilmesi, Türkiye'nin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde sürdürülebilir bir geleceğe doğru ilerlemesini sağlayacak adımları atmasına olanak tanıyacaktır. Bu, hem ekonomik hem de çevresel açıdan ülkenin geleceği için büyük bir öneme sahiptir.
Ülkemizde faaliyet gösteren sanayi kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları merakla iklim kanunun haberlerini takip etmektedir. Sanayi işletmeleri Avrupa Birliği ülkeleri tarafından gelen talepler doğrultusunda hali hazırda iklim değişikliği ile mücadeleye başlamışlardır. İklim kanunun yayınlanması ile birlikte sanayi kuruluşları için daha net bir yol haritası belirlenecektir. Sanayi kuruluşlar iklim kanununa ilk olarak karbon ayak izi ile mücadele ederek başlamışlardır. Gönüllü olarak hesaplayan işletmeler iklim kanunu ile zorunlu kısıma geçip geçmeyeceklerini merakla beklemektedirler.
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; yeşil kalkınma vizyonu ve net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda iklim değişikliğiyle mücadelede sera gazı emisyonlarının azaltılmasını, iklim değişikliğine uyumu ve bu hususlara yönelik planlama ve uygulama araçlarını düzenlemektir.
(2) Bu Kanun; sera gazı emisyonlarının azaltılmasına ve iklim değişikliğine uyuma yönelik faaliyetler ile bu faaliyetlerin gerçekleştirilmesine ilişkin planlama ve uygulama araçlarının yasal ve kurumsal çerçevesinin usul ve esaslarını kapsar.
Tanımlar
MADDE 2- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Adil geçiş: İklim değişikliğiyle mücadelede belirlenen hedefler gerçekleştirilirken işsizlik ve ekonomik dalgalanmaların önlenmesi amacıyla kırılgan gruplar öncelikli olmak üzere kimsenin geride bırakılmadığı ve yeşil iş olanaklarının sağlandığı politikayı,
b) Azaltım: Sera gazı emisyonlarının azaltılması ile yutak alanların korunması, artırılması ve iyileştirilmesi faaliyetlerini,
c) Bakan: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanını,
ç) Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını,
d) Başkan: İklim Değişikliği Başkanını,
e) Başkanlık: İklim Değişikliği Başkanlığını,
f) Denkleştirme: Emisyon azaltım sertifikalarının, Emisyon Ticaret Sisteminde veya diğer işlemlerde azaltım yükümlülüğüne karşılık kullanılmasını,
g) Emisyon Ticaret Sistemi (ETS): Sera gazı emisyonlarına bir üst sınır belirlenmesi ilkesine dayalı olarak çalışan ve tahsisatların alınıp satılması suretiyle sera gazı emisyonunu maliyet etkin bir şekilde sınırlandıran veya sınırlandırmayı teşvik eden ulusal ve uluslararası piyasa temelli mekanizmayı,
ğ) Karbon fiyatlandırma araçları: Sera gazı emisyonlarının azaltımı amacıyla uygulanabilecek Emisyon Ticaret Sistemi, karbon vergisi ve sonuç odaklı finansman gibi finansal araçları,
h) Karbon piyasası: Tahsisatların, emisyon ticaretine ilişkin sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde alınıp satılabilmesini sağlamak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere piyasa işleticisi tarafından işletilen ve/veya yönetilen, alım satım emirlerini sonuçlandıracak şekilde bir araya getiren veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştıran, bu Kanuna uygun olarak yetkilendirilen ve düzenli faaliyet gösteren sistemleri ve pazar yerlerini,
ı) Planlama araçları: Kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanan ve iklim değişikliği ile mücadeleye doğrudan ya da dolaylı olarak katkı sağlayan plan, program, strateji, eylem planı ve sair
politika belgelerini,
i) Sera gazı emisyonu: Kızılötesi radyasyonu emen ve yeniden salan, hem tabii ve hem de beşeri kaynaklı olabilen karbondioksit, metan, diazotoksit ve hidroflorokarbonlar, perflorokarbonlar, kükürt hegzaflorür veya bu maddelerden en az birini içeren karışımları veya flor içeren diğer sera gazları ile Bakanlık tarafından belirlenecek diğer sera gazları ve gaz benzeri atmosfer bileşenlerinin salımını,
j) Taksonomi: İklim değişikliği finansmanının harekete geçirilmesine katkıda bulunan, iklim değişikliği ile mücadele kapsamındaki yatırım alanlarına ve/veya faaliyetlerine ilişkin ilkeler ve kriterler belirleyerek ekonomik ve finansal faaliyetlere rehberlik eden sınıflandırma sistemlerini,
k) Ulusal Katkı Beyanı: İklim değişikliği ile mücadele etmek amacıyla Başkanlık koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşların iş birliği ile azaltım ve tercihe bağlı olarak uyumhedefleri içerecek şekilde en az 5 yılda bir olmak üzere dönemsel olarak hazırlanan taahhüt belgesini,
l) Uygulama araçları: İklim değişikliği ile mücadelede; iklim finansmanını, teknoloji geliştirme ve transferi ile kapasite geliştirme faaliyetlerini,
m) Uyum: Mevcut veya beklenen iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini önlemeye, muhtemel zararları en aza indirmeye ya da ortaya çıkabilecek fırsatlardan yararlanmaya yönelik süreci, ifade eder.
Kanun Taslağının Devamı için lütfen aşağıdaki linke tıklayın: