Türkiye İklim Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti tarafından meclise sunulan ve onaylanması beklenen, yeşil dönüşüm ve iklim değişikliği ile mücadeleyi temel alan kanundur. İklim Kanunu, Türkiye'nin Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ne vermiş olduğu Ulusal Katkı Beyanı (NDC) gerekliliklerini yerine getirmeyi amaçlayan kanundur. İklim Kanunu, yeşil dönüşüm ve iklim değişikliğine uyum sürecine düzenlemek amacıyla çıkartılacak olan kanundur.
Dünya genelinde iklim değişikliği, hem doğal çevre hem de insan yaşamı üzerindeki olumsuz etkileriyle giderek daha büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bu bağlamda, ülkeler iklim değişikliğiyle mücadelede ulusal ve uluslararası düzeyde adımlar atmaktadır.Türkiye de bu konuda önemli bir adım atarak İklim Kanunu Teklifi Taslağı'nı hazırlamış ve Şubat 2024 te meclise sunmuştur. İklim Kanunu'nun temel amacı, Türkiye'nin yeşil kalkınma vizyonunu ve 2053 net sıfır emisyon hedefini gerçekleştirmektir.
Türkiye Cumhuriyeti İklim Kanunu, sera gazı emisyonlarının azaltılması, yeşil dönüşüm, iklim değişikliğine uyum faaliyetlerini kurumsal çerçeve ile belirlemiştir. İklim Kanununda, iklim değişikliğiyle ilgili birçok kavram tanımlanmıştır. "Adil Geçiş", kırılgan grupların öncelikli olduğu ve yeşil iş olanaklarının sağlandığı bir politikayı ifade ederken; "İklim Adaleti", iklim değişikliğinin neden olduğu eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen politika ve uygulamaları tanımlar. İklim değişikliğiyle mücadelede alınacak tedbirlerde bazı temel ilkeler esas alınmıştır. Bu ilkeler arasında eşitlik, iklim adaleti, ihtiyatlılık, katılım, entegrasyon, sürdürülebilirlik, şeffaflık, adil geçiş ve ilerleme bulunmaktadır. Bu ilkeler, Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadelesinin temelini oluşturmaktadır.
Türkiye, sera gazı emisyonlarını azaltma konusunda Ulusal Katkı Beyanı ve 2053 net sıfır emisyon hedefleri doğrultusunda faaliyetler gerçekleştirecektir. Bu, ülkenin uluslararası iklim anlaşmalarına olan taahhütlerini yerine getirme konusundaki kararlılığını göstermektedir. Ulusal Katkı Beyanı hedeflerini gerçekleştirme sürecinde ülkenin izleyeceği yol haritası İklim Kanunu ile belirlenecektir.
Türkiye İklim Değişikliği Kanunu Yayınlandı mı?
Türkiye İklim Kanunu 2025 Yılı Şubat ayında meclise sunulmuştur. İklim kanunun 2025 yılı mart ayında mecliste onaylanıp yürürülüğe girmesi beklenmektedir. Türkiye İklim Yasası Teklifi Taslağı, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Paris Anlaşmasında verilen katkı beyanları açısından oldukça önemlidir. Türkiye İklim Yasası taslağının hayata geçirilmesi, Türkiye'nin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde sürdürülebilir bir geleceğe doğru ilerlemesini sağlayacak adımları atmasına olanak tanıyacaktır. Bu, hem ekonomik hem de çevresel açıdan ülkenin geleceği için büyük bir öneme sahiptir.
Ülkemizde faaliyet gösteren sanayi kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları merakla iklim kanunun haberlerini takip etmektedir. Sanayi işletmeleri Avrupa Birliği ülkeleri tarafından gelen talepler doğrultusunda hali hazırda iklim değişikliği ile mücadeleye başlamışlardır. İklim kanunun yayınlanması ile birlikte sanayi kuruluşları için daha net bir yol haritası belirlenecektir. Sanayi kuruluşlar iklim kanununa ilk olarak karbon ayak izi ile mücadele ederek başlamışlardır. Gönüllü olarak hesaplayan işletmeler iklim kanunu ile zorunlu kısıma geçip geçmeyeceklerini merakla beklemektedirler.
İklim Kanunu Neden Çıktı?
Türkiye Cumhuriyeti akdeniz havzasında yer alması, coğrafi konumu ve gelişmekte olan ülkeler arasında olan bir ülke olarak iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler arasındadır. İklim değişikliğinin etkisiyle dönüşen ve değişen ekonomik koşullara uyum sağlamak, ihracatta ye ni pazarlar kazanmak artık daha mümkün görünmektedir.Türkiye Cumhuriyeti 2004 Yılında birleşmiş milletler iklim değişikliği çerçeve Sözleşmesine (BMÇDS) ve 2021 yılında Paris İklim Anlaşmasına taraf olmuştur. Dahil olduğu anlaşmalarda Ülke olarak Ulusal Katkı Beyanları sunmuştur. Bu sebeplerin bütün ve dahası Türkiye Cumhuriyeti İklim Değişikliği kanunun çıkmasının sebepleridir.
İklim Kanunu İçeriği Nedir?
İklim Yasası içeriiği, ülkenin iklim değişikliği politalarını, 2038 ve 2053 yılı hedeflerini, net zero hedefine ulaşma yolculuğundaki düzenlemelerden oluşmaktadır. İklim Kanunun temelde Sera Gazı Emisyonlarının kontrolü, Emisyon Ticaret Sistemi, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması gibi ana başlıkları içermektedir.
İklim Kanunu Ne Getiriyor?
İklim Kanunu, özel sektörün ve kamu kurum/ kuruluşlarının ülkenin iklim hedeflerine, yeşil dönüşüm uygulamalarına ve net zero hedeflerine uyumunu zorunlu hale getiriyor. Özel ve Kamu Kuruluşları bir süredir gönüllü olarak sera gazı emsiyonlarını, karbon ayak izi hesaplamalarını, su ayak izi hesaplamalarını yürütmektedir. Bu çalışmalar kuruluşların gerek mark imaj çalışmaları, gerek müşteri talepleri, gerek ihracat şartları kapsamında yürütülmekteydi. Ancak İklim Kanunu ile birlikte bazı sanayi sektörlerinin ve kamu kuruluşlarının bu çalışmaları zorunlu olarak yerine getirmeleri gerekecektir. İklim Kanunu, bir bakıma ülkenin iklim değişikliği ve yeşil dönüşüm çalışmalarına düzen ve istikrar getiriyor denebilir.
Ulusal Kaktı Beyanı Nedir?
Ulusal Katkı Beyanı (NDC), ülkelerin kendi şartlarına ve hedeflerine göre Paris İklim Anlaşması hedeflerine sunacağı katkıya denir. Paris İklim Anlaşmasının temel hedefi olan küresel ısınmanın 2 derecenin altında tutulması hedefi ancak ülkelerin katkıları sonucunda mümkün olacaktır. Paris İklim Anlaşmasına katılan ülkelerin, 2 derece hedefi doğrultusunda katkı sunmaları beklenir. Ülkeler bu anlaşmaya kendi koşullarına ve durumlarına göre katkı sunmakla yükümlüdür.
Türkiye Ulusal Kaktı Beyanı (NDC) Nedir?
Türkiye Cumhuriyeti Ulusal Katkı Beyanı (NDC), Paris Analşaması gereğince vermiş olduğu azaltım ve net sıfır emisyon hedeflerine denir. Türkiye Ulusal Katkı Beyanı 2038 yılında sera gazı emisyonlarını artıştan %41 azaltmak ve 2053 yılında Sera Gazı yönünden net sıfır ülke olmak şeklinde verilmiştir.
İklim Kanunu Onaylanırsa Ne Olur?
İklim kanunu onaylanırsa, ülkemizde yürütlen iklim değişikliği ve yeşil dönüşüm çalışmaları hızlanmış ve adil çerçeveye oturtulmuş olur. Bir süredir sosyal medya ve görsel basında yer alan yanıltıcı haberler ile iklim kanunu karalanmaktadır. Ancak değişen dünyaya ayak uydurmak ve iklimi korumak adına ülkemiz için son derece gerekli bir kanundur.
Bir süredir hali hazırda iklim değişikliği ile mücadele etmek için gönüllü olarak adımlar atan kuruluşlar ile bu konuda hiç bir adım atmayan kuruluşlar arasındaki adaletsizlik ortadan kalkacaktır. İklim değişikliği ile mücade etme konusunda destek veren işletmelere kanun kapsamında destekler verilecek, bu mücadelede hiç bir adım atmayan işletmelere ise idari yaptırımlar uygulanacaktır.
İklim Kanunu Maddeleri Nelerdir?
İklim Kanunu Maddeleri bölümler, kısımlar ve maddeler olarak aşğıdaki gibidir;
- Gerekçe : 20 Maddeden oluşmaktadır.
- BİRİNCİ KISIM: Genel Hükümler
- Birinci Bölüm: Başlangıç Hükümleri
- İkinci Bölüm: Genel İlkeler ve Esaslar
- İKİNCİ KISIM : İklim Değişikliği ile Mücadele
- Birinci Bölüm: İklim Değişikliği ile Mücadele Faaliyetleri
- ?Sera Gazı Emisyonlarının Azaltım Faaliyetleri
- İklim Değişikliğine Uyum Faaliyetleri
- İkinci Bölüm: Planlama ve Uygulama Araçları
- Planalama Araçları
- Uygulama Araçları
- Üçüncü Bölüm: Karbon Fiyatlandırma
- Emisyon Ticaret Sisteminin Kurulması ve Tahsisatların Esasları
- Görev, Yetki ve Sorumluluklar
- Gönüllü Karbon Piyasaları ve Denkleştirme
- ÜÇÜNCÜ KISIM : Gelirler, Yaptırımlar ve Çeşitli Hükümler
- ? Birinci Bölüm: Gelirler ve Desteklerin Kullanımı
- Gelirler ve Döner Sermaye
- Yeşil Dönüşüm ve İklim Değişikliği ile mücadele desteklerinin kullanımı
- İkinci Bölüm: Cezai Hükümler
- Dair Nitelikteki Yaptırımlar
- Denetim ve Yaptırımlarda Yetki
- İdari Yaptırımların Uygulanması, tahsili ve kanuni yolları
- Üçüncü Bölüm: Çeşitli ve Son Hükümler
- Düzenleyici İşlemler ve Çeşitli Hükümler
- Değiştirilen ve Yürürlükten Kaldırılan Hükümler
- Geçiş Hükümleri
TÜRKİYE İKLİM KANUNU
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; yeşil kalkınma vizyonu ve net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda iklim değişikliğiyle mücadelede sera gazı emisyonlarının azaltılmasını, iklim değişikliğine uyumu ve bu hususlara yönelik planlama ve uygulama araçlarını düzenlemektir.
(2) Bu Kanun; sera gazı emisyonlarının azaltılmasına ve iklim değişikliğine uyuma yönelik faaliyetler ile bu faaliyetlerin gerçekleştirilmesine ilişkin planlama ve uygulama araçlarının yasal ve kurumsal çerçevesinin usul ve esaslarını kapsar.
Tanımlar
MADDE 2- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Adil geçiş: İklim değişikliğiyle mücadelede belirlenen hedefler gerçekleştirilirken işsizlik ve ekonomik dalgalanmaların önlenmesi amacıyla kırılgan gruplar öncelikli olmak üzere kimsenin geride bırakılmadığı ve yeşil iş olanaklarının sağlandığı politikayı,
b) Azaltım: Sera gazı emisyonlarının azaltılması ile yutak alanların korunması, artırılması ve iyileştirilmesi faaliyetlerini,
c) Bakan: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanını,
ç) Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını,
d) Başkan: İklim Değişikliği Başkanını,
e) Başkanlık: İklim Değişikliği Başkanlığını,
f) Denkleştirme: Emisyon azaltım sertifikalarının, Emisyon Ticaret Sisteminde veya diğer işlemlerde azaltım yükümlülüğüne karşılık kullanılmasını,
g) Emisyon Ticaret Sistemi (ETS): Sera gazı emisyonlarına bir üst sınır belirlenmesi ilkesine dayalı olarak çalışan ve tahsisatların alınıp satılması suretiyle sera gazı emisyonunu maliyet etkin bir şekilde sınırlandıran veya sınırlandırmayı teşvik eden ulusal ve uluslararası piyasa temelli mekanizmayı,
ğ) Karbon fiyatlandırma araçları: Sera gazı emisyonlarının azaltımı amacıyla uygulanabilecek Emisyon Ticaret Sistemi, karbon vergisi ve sonuç odaklı finansman gibi finansal araçları,
h) Karbon piyasası: Tahsisatların, emisyon ticaretine ilişkin sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde alınıp satılabilmesini sağlamak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere piyasa işleticisi tarafından işletilen ve/veya yönetilen, alım satım emirlerini sonuçlandıracak şekilde bir araya getiren veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştıran, bu Kanuna uygun olarak yetkilendirilen ve düzenli faaliyet gösteren sistemleri ve pazar yerlerini,
ı) Planlama araçları: Kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanan ve iklim değişikliği ile mücadeleye doğrudan ya da dolaylı olarak katkı sağlayan plan, program, strateji, eylem planı ve sair
politika belgelerini,
i) Sera gazı emisyonu: Kızılötesi radyasyonu emen ve yeniden salan, hem tabii ve hem de beşeri kaynaklı olabilen karbondioksit, metan, diazotoksit ve hidroflorokarbonlar, perflorokarbonlar, kükürt hegzaflorür veya bu maddelerden en az birini içeren karışımları veya flor içeren diğer sera gazları ile Bakanlık tarafından belirlenecek diğer sera gazları ve gaz benzeri atmosfer bileşenlerinin salımını,
j) Taksonomi: İklim değişikliği finansmanının harekete geçirilmesine katkıda bulunan, iklim değişikliği ile mücadele kapsamındaki yatırım alanlarına ve/veya faaliyetlerine ilişkin ilkeler ve kriterler belirleyerek ekonomik ve finansal faaliyetlere rehberlik eden sınıflandırma sistemlerini,
k) Ulusal Katkı Beyanı: İklim değişikliği ile mücadele etmek amacıyla Başkanlık koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşların iş birliği ile azaltım ve tercihe bağlı olarak uyumhedefleri içerecek şekilde en az 5 yılda bir olmak üzere dönemsel olarak hazırlanan taahhüt belgesini,
l) Uygulama araçları: İklim değişikliği ile mücadelede; iklim finansmanını, teknoloji geliştirme ve transferi ile kapasite geliştirme faaliyetlerini,
m) Uyum: Mevcut veya beklenen iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini önlemeye, muhtemel zararları en aza indirmeye ya da ortaya çıkabilecek fırsatlardan yararlanmaya yönelik süreci, ifade eder.
İklim Kanun Teklfinin Devamı için lütfen aşağıdaki linke tıklayın:
Kaynak : TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
Güncelleme Tarihi: 2.11.2023 18:32:31
paylaş
twittle
paylaş
paylaş
