SKDM / CBAM ; Avrupa Birliği'nin karbon kaçağı riskini azaltmak amacıyla, AB yerleşik ithatlatçılara yönelik olarak getirmiş olduğu karbon emisyonlarının yönetimi mekanizmasıdır. SKDM, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması kelimlerinin baş harflerinden oluşan kısaltmadır. SKDM, Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) olarak Avrupa Parlamentosu tarafından yasalaştırılmıştır. CBAM, Caron Border Adjustment Mechanism ingilizce kelimelerinin baş harflerinden oluşan kısatltmadı. SKDM ile CBAM aynı kavramları ifade eder, biri ingilizce biri turkçe olarak kullanılan kısaltmadır.
SKDM / CBAM, Avrupa Birliği'nin Paris İklim Anlaşmasında vermiş olduğu hedeflerin yerine getirilmesi amacıyla çıkarılan Avrupa Yeşil Mutabakatı kanunun gereksinimlerinden biridir. SKDM / CBAM uygulamasının temel amacı, Avrupa Birliğinde 2005 yılından bugüne uygulanan Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sistemi nedeniyle üreticilerin, Avrupa Birliği dışındaki ülkelere çıkışlarının engellenmesidir. AB CBAM Uygulaması ile bu üreticilerden kaynaklanan karbon kaçağını engellemeyi temel amaç olarak belirlemiştir.
SKDM / CBAM Nedir ve Nasıl Çalışır?
SKDM ya da CBAM, Avrupa Birliği'nin Emisyon Ticaret Sistemi kaynaklı uzun süredir mücadele ettiği karbon kaçağını engellemeyi amaçlayan ticari mekanizmadır. Bu mekanizma, 2005 yılından beri uygulanan Avrupa içi emisyon ticaret sistemi (ETS) ile benzer bir karbon fiyatlandırması sistemi oluşturmayı hedefler. SKDM / CBAM, mevcut ETS sistemine AB içinde üretilen ürünlerin yanı sıra ithal edilen ürünlerin emisyonlarını da içerecek şekilde yenilikler getirecek şekilde tasarlanmıştır.
CBAM / SKDM uygulaması ile 2005 yılından bugüne emisyon vergilendirmesi nedeniyle üretimde karbon kaçağına maruz kalan birlik, emisyon üst sınırı uygulama modelinin benzerini, birliğe ihracat yapmak isteyen üreticilere de uygulamış olacaktır. Bu uygulama ilk etapta sadece öncelikli sektörleri kapsamaktadır. SKDM nedir sorusunun cevabı özetle, birlik tarafından belirlenen emisyon üst sınırını geçen ürünler için, emisyon vergisi altında üreticilere yaptırım uygulamaktır. Emisyon üst sınırın altında kalan ürünler için birlik dışındaki ihracatçılar herhangi bir yaptırım ile karşı karşıya kalmayacaktır.
SKDM / CBAM Ne Zaman Uygulanacak?
SKDM / CBAM uygulaması resmi olarak 1 Ekim 2023 tarihinde uygulanmaya başlamıştır. SKDM / CBAM uygulaması iki bölümden oluşmaktadır. SKDM / CBAM uygulama dönemleri şu şekildedir;
- SKDM / CBAM Geçiş Dönemi: 1 Ekim 2023 - 31 Aralık 2025
- SKDM / CBAM Uygulama Dönemi : 1 Ocak 2026 ve sonrası
SKDM / CBAM Öncelikli Sektörler Nelerdir?
SKDM / CBAM öncelikli sektörleri, Aluminyum, Demir-Çelik, Çimento, Gübe, Elektrik ve Hidrojen sektörlerinden oluşmaktadır. SKDM / CBAM sistemi uygulamada oldukça karmaşık bir sistemdir. Bu karmaşıklık sebebi ile Avrupa Birliği tarafından uygulamaya ilk olarak 6 adet öncelikli sektör ile başlanmıştır. Öncelikli sektörlerin Aluminyum, Demir-Çelik, Çimento, Gübe, Elektrik ve Hidrojen sektörlerinden oluşmasının sebebi, bu sektörlerin AB ETS içinde %45 sera gazı salnımı oranına sahip olmasıdır.
SKDM Hangi Sektörleri Kapsamaktadır?
SKDM / CBAM ilk olarak öncelik sektörler olarak belirlenen “Demir-Çelik, Alüminyum, Çimento, Gübre, Elektrik ve Hidrojen” sektörlerini kapsamaktadır. İlerleyen günlerde belirlenen sektörlerin genişlemesi ve yeni sektörlerin mekanizma kapsamına alınması beklenmektedir. Demir-Çelik, Alüminyum, Çimento, Gübre, Elektrik ve Hidrojen sektörlerinin öncelikli sektör olarak belirlenmesinin sebebi emisyon yoğunluğunun en yüksek sektörler olmasıdır. Ülkemizde 2016 yılından bugüne belirtilen sektörlerin sera gazı emisyonları Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı mevzuatları gereğince izlenip, ölçülüp, doğrulanmaktadır. Adı geçen sektörler ülkemizin emisyonlarının yaklaşık %50 sine sebep olduğu tahmin edilmektedir.
SKDM / CBAM Süreci Adımları Nelerdir?
1. Sınırda Karbon Vergilendirmesi:
AB'ye ithal edilen ürünler için, ithalatçılar sınırda karbon vergisi ödemekle yükümlüdür. Bu vergi, ürünün üretim sürecinde ortaya çıkan karbon emisyonlarını yansıtır. Bu uygulama, AB dışından gelen ürünlerin çevresel maliyetini dahil ederek, AB içindeki ürünlerle rekabet etmesini sağlamak üzere tasarlanmıştır.
2. SKDM Sertifikası Alımı:
İthalatçılar, ödedikleri karbon vergisine eşdeğer bir skdm sertifikası satın almak zorundadır. Bu sertifikalar, AB içinde üretilen benzer ürünler için geçerli olan emisyon standartlarına uyum sağlanmasını garanti eder. Bu adım, AB içinde ve dışında üretilen ürünler arasında karbon emisyonları açısından adil bir denge kurmayı hedefler.
3. AB Dışı Üreticiler İçin İndirimler:
AB üyesi olmayan ülkelerdeki üreticiler, ürettikleri mallar için zaten bir karbon bedeli ödediklerini kanıtlayabilirlerse, bu maliyet AB ithalatçısının ödeyeceği toplam vergiden düşülür. Bu, AB dışındaki üreticilerin çevresel sorumluluklarını yerine getirmelerini teşvik eder ve çifte vergilendirmeyi önler.
4. Yıllık CBAM/SKDM Beyanı ve Sertifika Teslimi:
İthalatçılar, her yılın 31 Mayıs tarihine kadar bir yıllık CBAM beyannamesi doldurup yetkili makamlara sunmak ve gerekli karbon sertifikalarını teslim etmek zorundadır. Bu süreç, ithalatçıların karbon emisyonlarına ilişkin şeffaflığı sağlar ve AB'nin çevresel hedeflerine ulaşmasında önemli bir rol oynar.
5. Eşit Karbon Fiyatlandırması:
AB içindeki şirketler, kendi ürettikleri ürünler için belirli bir karbon bedeli öderken, ithalatçılar da AB'nin Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında üretilmiş olsaydı ödeyecekleri karbon fiyatına eşdeğer bir bedel ödemek zorundadır. Bu, AB içindeki ve dışındaki üreticiler arasında eşit rekabet koşulları oluşturmayı amaçlar.
6. Uygulama ve Ayarlamalar:
CBAM/SKDM ücreti, AB içindeki üretim için tahsis edilen ETS ücretsiz tahsisatların seviyesini yansıtacak şekilde ayarlanır. İthalatçılar, kendi ürünlerinin karbon içeriğine ve ödedikleri karbon ücretlerine göre hareket eder. Bu, AB'nin iklim hedeflerine uyum sağlarken global ticarette adil bir zemin oluşturmayı hedefler.
Bu mekanizma, küresel ısınmayla mücadelede önemli bir rol oynamakla kalmaz, aynı zamanda uluslararası ticarette çevresel faktörlerin daha fazla dikkate alınmasını sağlar. CBAM, küresel karbon emisyonu azaltılmasına katkıda bulunurken aynı zamanda AB içindeki şirketlerin rekabetçiliğini korumayı hedeflemektedir. Bu sistem, çevre dostu üretim süreçlerine yatırım yapmayı teşvik ederek, uluslararası ticaretin daha sürdürülebilir bir yöne evrilmesine yardımcı olur.CBAM, aynı zamanda diğer ülkelerin de kendi karbon fiyatlandırma sistemlerini geliştirmesine teşvik edici bir rol oynayabilir. Bu, küresel çapta karbon emisyonlarını azaltma çabalarının eşgüdümünü ve etkinliğini artırabilir.
AB'nin bu adımı, diğer ülkelerin benzer düzenlemeler yaparak küresel iklim değişikliğiyle mücadeleye daha fazla katkıda bulunmalarını sağlayabilir. AB'nin CBAM uygulaması, aynı zamanda uluslararası ticaret politikaları ve iklim değişikliği ile mücadele arasındaki ilişkiyi yeniden şekillendiriyor.
Bu sistem, çevre korumanın global ekonomik sistem içinde nasıl entegre edilebileceğinin bir örneğini sunuyor ve diğer bölgeler için de bir model teşkil edebilir.Özetle, CBAM/SKDM, küresel iklim değişikliğiyle mücadelede yeni bir yaklaşım sunarken, sürdürülebilir kalkınma ve adil ticaretin desteklenmesinde önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Bu mekanizma, hem AB içinde hem de dışında, çevresel sorumluluğun ve sürdürülebilir üretimin öneminin artmasına katkıda bulunuyor. CBAM, gelecekteki iklim politikaları ve uluslararası ticaret anlayışı üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olabilir.
Sınırda Karbon Vergisini Kim Öder?
Sınırda Karbon Vergisi Avrupa Birliğinde yerşeik ithalatçılar tarafından ödenir. SKDM / CBAM Vergisi, bir bakıma ithalat verigsi uygulamasıdır. Avrupa Birliğine ihracat yapan işletmeler sınırda karbon vergisi ödemezler. SKDM / CBAM uygulaması, üreticilerin sebep oldukları emisyonlara dayalı mali yaptırımları ürünleri aracılığıyla yerine getirmeleri için tasarlanmıştır. SKDM / CBAM uygulama sistemi, kirleten öder temeline göre inşa edilmiştir. SKDM / CBAM ödemeleri, SKDM / CBAM Sertifikaları aracılığıyla uygulanacaktır. SKDM kapsamında Karbon Vergi ödemeleri Avrupa Birliğinde yerleşik olan işletmeler tarafından yapılacaktır. Avrupa Birliğinde kurulu olarak faaliyet gösteren, birlik dışından mal ithal eden işletmeler vergi ödemesine tabi olacaktır. Birlik dışında yerleşik olarak faaliyet gösteren ve birliğe ihracat yapan işletmeler karbon vergisi ödemeyecektir.
SKDM sertifikası alım satım işlemleri Avrupa Birliği yetkili otoriteleri tarafından koordine edilecektir. SKDM Sertifikası fiyatları bir önceki hafta Emisyon Ticaret Sisteminde karbon fiyatlarının 7 günlük ortalaması alınarak belirlenecektir. İşletmelerin SKDM Belgesi alabilmeleri için AB’de yerleşik olmaları gerekmektedir. Yetkilendirilmiş SKDM yükümlüleri, yıl içinde satın aldıkları SKDM sertifikalarını sunarak mali yükümlülüklerini yerine getireceklerdir. Bu sertifikalar, karbon emisyonlarının telafisi için kullanılan özel bir tür kıymetli evrak olarak işlev görmektedir.
SKDM / CBAM Setifikası Nedir?
SKDM / CBAM Sertifikası 1 Ton CO2 (karbondioksit) vergisine denir. SKDM / CBAM Sertifikası, Avrupa Birliği tarafından uygulamayan konulan sınırda karbon vergisinin ödeme sistemidir. SKDM / CBAM Sertifikası Ücreti, Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sisteminde 1 ton karbondioksit tahsisatı fiyatının 7 günlük ortalamasıdır. SKDM / CBAM Sertikası ödemesi ihracatçılar tarafından yapılmaz. SKDM / CBAM Sertifikası ücreti, Avrupa Birliğinde yerleşik olarak faaliyet gösteren ve SKDM / CBAM Ürünlerini birlik dışından ithal eden işletmeler tarafından ödenir.
SKDM / CBAM Örneği
SKDM Geçiş döneminde yapılacak olan bildirimlere SKDM Raporu ya da CBAM Beyanı denmektedir. Avrupa Birliğinde yerleşik ithalatçılar her çeyrek dönem için SKDM / CBAM Beyanı sunmakla yükümlüdür. SKDM / CBAM Geçiş döneminde SKDM / CBAM Raporlarının doğrulama şartı bulunmayacaktır. SKDM / CBAM raporunun her çeyrek dönemi için, çeyrek dönemi sona erdikten 30 gün içinde teslim edilmesi gerekmektedir.
SKDM Raporu içeriğinde aşağıdaki bilgiler yer almalıdır;
- Üretici Bilgileri,
- İthal Edilen Toplam Ürün miktarı (Ton),
- İthal Edilen Ürüne Ait Gömülü Emisyonların toplamı (Ton CO2e),
- Tüketilen elektrik Miktarı.
Raporlama yükümlüsü olan Avrupa Birliği yerleşik ithalatçıların, SKDM Raporu bilgilerini, ürünü tedarik ettikleri üreticilerden temin etmesi beklenmektedir. Bu nedenle üreticilerin bu bilgileri raporlama dönemi başlangıcına kadar hazır etmesi gerekmektedir.
SKDM / CBAM Hesaplama ve Raporlaması, AB tarafından yayınlana AB SKDM Tüzüğü metninde tanımlanmıştır. Ancak bu hesaplama ve raporlamalar oldukça teknik bilgi gerektiren uygulamalardır. Bu sebeple işletmelerin bir kısmı kendi bünyesinde SKDM / CBAM Hesaplama ve Raporlama çalışması yapabilecek iken, büyük bir kısmı SKDM / CBAM Danışmanlığı hizmeti almayı tercih edeceklerdir. AB CBAM Tüzüğünde bu konu ile ilgili olarak danışmanlık hizmeti almak zorunlu değildir, işletmeler kendi bünyelerinde de SKDM Excelini kullanarak hesaplama ve raporlama yapabilmektedirler.
SKDM Mali Yükümlülükler Nelerdir?
SKDM çerçevesindeki mali yükümlülükler, yetkilendirilmiş SKDM yükümlüleri tarafından yerine getirilecektir. Her bir ton CO2 eşdeğeri sera gazı emisyonu için bir SKDM sertifikası sunulması gerekecektir. Bu sertifikalar, ithalat işlemlerinin resmi bir parçası olarak kullanılacaktır. Kurumsal Karbon Ayak İzi hesaplamlarını yapan işletmeler SKDM Yükümlülüklerine yerine getirmiş değildir. SKDM Raporlamasında yapılan hesaplama yaklaşımı karbon ayak izi hesaplama metodolojisinden farklılık göstermektedir.
SKDM / CBAM Ücreti
SKDM Sürecinin ücret ödeme kısmı, sürecinin ikinci aşamasında gerçkelşecektir. 2026 yılı başından itibaren SKDM Ücreti ödeme yükümlülüğü oluşacaktır. SKDM Ücreti, SKDM Sertifikası ücreti ile gerçleşecektir. Mali yükümlülüklerin hesaplanmasında, ürünün tipine göre gömülü emisyonlar dikkate alınacaktır. Basit ürünler ve karmaşık ürünler için farklı hesaplama yöntemleri kullanılacaktır.
Güncelleme Tarihi: 12.10.2023 13:16:53
paylaş
twittle
paylaş
paylaş
-nedir-nasil-olunur.jpg)
