Sera Gazı, dünyanın yer yüzünden yansıyan güneş ışınların sebep olduğu ısının atmosfer dışına çıkmasını engelleyen tabakayı oluşturan gazlardır.Sera Gazı, atmosferin etrafından yeryüzünde oluşan ısıların dışarı çıkmasını engeller, ısının tekrar yer yüzüne dönmesine sebep olurlar. Sera gazları atmosferde sadece binder bir oranından bulunmaktadır. Sera gazlarının zararı, küresel ısınmasının temel sebebi olmasıdır. Sera gazlarının zararlarının nedeni, atmosferi terk etmesi gereken ısı miktarının sera gazları tarafından engellenmesidir.
Bir çok kaynak sera gazlarını farklı olarak tanımlamaktadır. Sera gazı envanter raporu hesaplama ve raporlama profesyonelleri olarak, kabul etmemiz gereken sera gazları Kyoto Protokolünde belirtilen 6 adet sera gazıdır. Kyoto Protokolüne belirlenen 6 adet sera gazları şunlardır; Karbon dioksti, metan, kükürtheksaflorür, hidroflorokarbonlar ve perflora karbonlardır. Sera gazları arasından atmosferde en yüksek oranda bulunan gaz karbon dioksit gazıdır. Karbon dioksit gazından sonra ikinci sırada metan gazı gelmektedir. Sera gazına örnek olarak doğalgaz yanması sonucu oluşan metan gazını verebiliriz.
Sera Gazlarının doğal dengede olması gerekmektedir. Günümüzde temel porblem sera gazlarının doğal dengenin üzerinde orana sahip olmasıdır. Ancak sera gazlarının doğal dengenin altında olması da yeryüzü için problem teşkil etmektedir. Sera gazları olmasıydı, yeryüzü ortalama sıcaklığı 15 derece olması gerekirken, -18 derece olurdu. Bu durumda yeryüzü için ideal ortamın bozulmasına sebep olacaktır.
Sera Gazları Nasıl Açığa Çıkar?
Sera gazları, sızma ve fosil yakıtların yanması sonucu açığa çıkarlar. Yeryüzünde ya da atmosferde doğal olarak yer alan sera gazları bulunmaktadır. Bu sera gazları yeryüzünde ve okyanuslarda depolanmış hallerde bulunmaktadır. Zamanla bu gazlar açığa çıkabilmektedir. Ancak bu oran oldukça düşüktür. Sera gazlarının açığa çıkmasındaki en büyük sebep insan faaliyetleridir. Fosil yakıtların yanması, tarım faaliyetler, biobozunma faaliyetleri sonucu sera gazı açığa çıkmaktadır.
Sera Gazı Kaynakları Nelerdir?
Sera Gazı kavramı, sera etkisine neden olan gazlardan ortaya çıkmıştır. İngilizce karşılığı "Green House Gasses" şeklindedir. https://www.casem.com.tr/sera-etkisi-nedir/Sera gazı kaynakları bilim insanlar tarafından ikiye ayrılmıştır. Sera gazı kaynakları, doğa temelli sera gazları ve insan kaynaklı sara gazları olarak iki sebepten oluşmaktadır. Doğa kaynaklı sera gazı artışları, volkanik patlamalar, göktaşı çarpması gibi nedenlerle gözlemlenmiştir. Yapılan araştırmalara göre ise sera gazı kaynaklarında en yüksek oran insan kaynaklı sera gazları olarak belirlenmiştir.
İnsan kaynaklı sera gazlarına aynı zamanda antropojenik sera gazları da denmektedir. İnsan kaynaklı sera gazları, insan faaliyetleri sonucu doğrudan ya da dolaylı olarak oluşan sera gazlarına denmektedir. Özellikle sanayi devrimi sonrasında antropejenik sera gazı emisyonu kaynaklarında eksponsiyonel artış gözlemlenmektedir. Sera Gazı Emisyonlarındaki bu aşırı artış, dünyanın kendi sera gazı yakalama kabiliyetinin üzerinde seyretmesine sebep olmaktadır. Sonuç olarak, gezegenin ortalama sıcaklığında bir artış olur ve bunun getirdiği zararlı etkiler söz konudur. Bunlar çölleşme, yangınlar, eriyen buzlar, fırtınalar, seller şeklindedir.
İnsan Kaynaklı Sera Gazları Nelerdir?
Antropojenik sera gazı nedir, sorusun cevabı kısaca insan kaynaklı sera gazlarıdır olarak cevaplanabilir. İnsan kaynaklı sera gazları kaynaklarına göre çeşitlilik göstermektedir. Sera gazı kaynakları örnekleri olarak fosil yakıt kullanımı, kömürden ve doğalgazdan elektrik üretimi, doğalgaz ve kömür kullanılarak evsel ısınma, tarımda sentetik gu?bre kullanımı, endu?striyel faaliyetler ve hayvancılık faaliyetleri verilebilir.
İnsan kaynaklı sera gazları ve oranları 2021 yılı verilerine göre aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
- Enerji Kaynaklı Sera Gazları = %72
- Tarım Kaynaklı Sera Gazları = %11
- Arazi Kullanımı Kaynaklı Sera Gazları = %6
- Sanayi Kaynaklı Sera Gazları = %6
- Atıklar Kaynaklı Sera Gazları = %3
- Kazan Yakıtları Kaynaklı Sera Gazları=%2
Yukarıdaki oranlar incelendiğinde insan kaynaklı sera gazları oranları içerisinde en yüksek oranda Enerji Kaynaklı Sera Gazları %72 ile ilk sırada yer almaktadır. En büyük sera gazı kaynağı nedir sorusuna enerji kaynaklı emisyonlardır olarak cevap verilebilir.
Enerji Kaynaklı Sera Gazı Kaynakları Nelerdir?
Enerji kaynaklı sera gazı kaynakları, günümüzde en yüksek orana sahip sera gazı kaynağıdır. Tam olarak bu sebeple sera gazı ile mücadele ilk olarak enerjide dönüşüm çalışmaları ile başlamıştır. Enerji kaynaklı sera gazlarının azaltılması, temel sera gazı ile mücadele de büyük katkı sağlayacaktır. Enerji kaynaklı sera gazlarının kaynakları ise aşağıda listelenmiştir. Enerji kaynaklı sera gazları ve oranları aşağıdaki gibidir;
- Elektrik Üretimi ve Isınma Kaynaklı Sera Gazları= %31
- Ulaşım Kaynaklı Sera Gazları = %15
- İmalat ve İnşaat Kaynaklı Sera Gazları= %12,4
- Diğer Yakıt Yanmaları Kaynaklı Sera Gazları= %8,4
- Kaçak Emisyonları Kaynaklı Sera Gazları= %5,2
Yukarıdaki oranlar incelendiğinde enerji kaynaklı sera gazları oranları içerisinde en yüksek oranda Elektrik Üretimi ve Isınma Kaynaklı Sera Gazları %31 ile ilk sırada yer almaktadır. Bu oranlar doğrultusunda Elektrikte yeşil elektrik dönüşümü için çalışmalar başlamıştır. Yenilenebilir ve yeşil elektrik kaynaklarında sera gazı emisyonu oluşmamaktadır. Yenilenebilir enerji ile iligli detaylı bilgi için linki tıklayabilirsiniz.
Sanayi Kaynaklı Sera Gazları Nelerdir?
İnsan kaynaklı sera gazlarının büyük bir bölümü sanayi kaynaklı sera gazlarından oluşmaktadır. Uzmanlar tarafından Bİrleşmiş Milletler İklim Değişikliği Sözleşmesinde sanayi öncesi dönem 1900 lü yılların başları olarak kabul edilmiştir. İkinci sanayi devriminden sonra sanayileşme artmıştır. İkinci dünya savaşının sona ermesinden sonra 1950 li yıllarda ise üçüncü sanayi devrimi ile sanayileşme ivme kazanmıştır. 1950 yıllar yeryüzünün sera gazı emme kabiliyetinin aşıldığı yıllar olarak ifade edilmektedir. Sanayi kaynaklı sera gazı salınımları 1950 li yıllar ve sonraki yıllarda sürekli olarak artış göstermiştir. Artışın azalışa dönmüş olduğu tek dönem pandemi dönemi olarak gözlenmiştir. Sanayi kaynaklı sera gazlarına, kömür, odun yakılması, fosil yakıtların yakılması, motorin ve benzin tüketilmesi, imalat esnasında meydana gelen tepkimeler sonucu sera gazı emisyonlarının oluşması örnek olarak verilebilir.
Sera gazları salınımı sanayi dönemi sonrasında yeryüzünün temizleme kabiliyeti miktarının üzerinde salınım miktarına çıkmıştır. Sera Gazları salınım miktarlarının artması ile atmosferde sera gazı birikmeye başlamıştır. Yıllar geçtikçe biriken sera gazları miktarı artmıştır. Artan sera gazı miktarı güneşten gelen ışımaların sebep olduğu ısının atmosfer dışına çıkmasına engel olmakta ve yüzey sıcaklığının artmasına sebep olmaktadır. Sera gazların kaynaklı yüzey sıcaklığındaki artış küresel ısınmanın temel sebebidir. Küresel ısınma ile ilgili detaylı bilgiye linkten ulaşabilirsiniz.
Sera Gazı Emisyonu Nedir?
Sera Gazı Emisyonu, sera gazlarının sızıntı ya da insan faaliyetleri sonucu olarak atmosfere salınmasına denir. Sera gazı emisyonu kısaca, atmosferde bulunan sera gazı miktarıdır. Emisyon kelimesinin eş anlamlısı salım kelimesidir. Bu nedenle sera gazı emisyonu ve sera gazı salımı eş anlamlı kekime gruplarıdır.
Sera gazı emisyonlarının yeryüzüne sebep olduğu zararları sebebiyle uzun yıllardır uzmanlara tarafından miktarlarsal olarak takip edilmektedir. Sera gazı emsiyonlarının yeryüzüne olan etkileri ilk olarak 1987 yılında iklim değişikliği paneli uzmanları tarafından araştırılmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda sera gazları türleri ve yarattıkları etkiler belirlenmiştir.
Sera Gazı Envanteri Nedir?
Sera Gazı Envanteri, sera gazı miktarlarının ton cinsinden ayrı ayrı kayıt altına alınmasına denir. Sera Gazı Envanteri, kurum ölçeğinde veya seçilen sınırlı bir fonksiyon alanı özelinde uluslararası normlara uygun olarak atmosfere salınan veya absorbe edilen sera gazlarının miktarının teknik bir raporla belirlenmesidir. Sera Gazı Envanteri, gazların kaynaklarını, miktarlarını ve bu gazların salındığı zaman aralığını içermektedir. Kuruluşlar sera gazı emisyonu envanterlerini elde ettiklerinde, buna ilişkin azaltma senaryo ve eylem planlarını da yapabilmektedirler. Kuruluşlar, geleceğe ilişkin iklim değişikliğine uyum senaryo ve tahminlerini oluştururken mutlaka mevcut sera gazı emisyon envanterlerini elde etmelidirler. Sera gazı envanterlerinin hesaplanmasına yönelik olarak geliştirilmiş standartlar ve metodolojiler bulunmaktadır. Sera gazı nasıl hesaplanır sorusuna detaylı bilgi almak için lütfen linki tıklayınız.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş
