Responsible ( Sorumluluk Programı), Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakata Uyum Projesi desteği kapsamında işletmelerin ihtiyaç duydukları sürdürülebilirlik mevcut durum analizi, yol haritasının belirlenmesi ve projelerin izlenmesi- doğrulaması aşamalarından oluşan danışmanlık desteği programına denir.
Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteği Programı mevzuatı 5973 Sayılı Kararın 14. Maddesi olan "Şirketler tarafından yeşil mutabakata uyum projesi kapsamında alınan danışmanlık hizmeti giderleri 5 yıl süresince %50 oranında ve toplamda 10.000.000 TL ye kadar desteklenir" hükmüne dayanır. On Milyon Türk Lirası (10.000.000TL ) destek yıllık olmayıp, 5 yıllık toplam destek tutarını ifade etmektedir. Veirlecek olan destek tutarı her yıl TEFE/TÜFE/2 oranında göre güncellenecektir.
Ticaret Bakanlığı Responsible Programı danışmanlık desteği ve marka kullanımı olmak üzere iki ana unsurdan oluşmaktadır. Responsible program desteği yatırım desteği omayıp, yatırımlara destek sunmamaktadır. Responsible ( Sorumluluk Programı), üç fazdan oluşmaktadır. Responsible ( Sorumluluk Programı) fazları şunlardır;
Faz 1: İşletmelerin Sürdürülebilirlik kapsamında Mevcut durum analizinin yapılması ile sürdürülebilirlik yol haritasının oluşturulması danışmanlığı,
Faz 2: Sürdürülebilirlik Çalışmalarının uygulama danışmanlığı,
Faz 3: Sürdürülebilirlik ÇAlışmalarının İzleme ve doğrulama danışmanlığı,
Responsible Markası, işletmelerin belirlenmiş sistem içerisinde vizyon, çevre, sosyal ve yönetişim boyutlarına göre belirli bir seviyenin üzerindeki sürdürülebilirlik olgunluk seviyesini ifade eder. Responsible Markası kullanım hakkın Ticaret Bakanlığı tarafından 5 yıl süre ile verilir.
Responsible Markası, Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenene vizyon, çevre, sosyal ve yönetişim bazlı kriterler sisteminde seviyenin üzerinde farkındalık, olgunluk ve kapasiteye sahip olduğunu gösterir. Amaç üreticide ve tüketicide farkındalık yaratmaktır. Garanti ya da akreditasyon belgesi değildir. Responsible Markası hedefi, çevresel sosyal ve yönetişim (ESG) Kriterlerinde belirli seviyenin üzerinde performans gösteren işletmeleri teşvik etmek ve ödüllendirmektir.
Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Destekleri kapsamında Responsible Programını açıklamıştır. İhracat yapan ve kirterlere uyan işletmlere Sürdürüülebilirlik ve Dijital Dönüşüm kapsamında destekler sunulmaktadır. Responsible Programında ihracatçılara danşımanlık ve yazılım destekleri verilmektedir. Responsible- Sorumluluk programı ile Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Destekleri kapsamında verilen destekler şunlardır:
Faz 1: Mevcut durum analizi ile sürdürülebilirlik yol haritasının oluşturulması danışmanlığı hizmet giderleri
Faz 2: Uygulama danışmanlığı hizmet giderleri,
Faz 3: İzleme ve doğrulama danışmanlığı hizmet giderleri,
Sürdürülebilirlik yol haritasında yer alan projeler kapsamında olmak kaydıyla yazılım giderleri
Responsible programı kapsamında 10 adet ana sektör desteklerden faydalanabilmektedir. Responsible programından faydalanabilen 10 ana sektöre, ek olarak alt sektörler eklenmiştir. Aşağıdaki listede yer almayan alt sektörler de desteklerden faydalanabilmektedir. Sektörlerin ayrıştırılmasındaki amaç tedarik zincirlerini planlamak ve organize etmektedir. Temel olarak üretim ve ihracat yapan şirketler bu desteklerden faydalanabilmektedir. Responsible programına başvurabilen sektörler aşağıdaki gibidir;
Ticaret Bakanlığı Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Destekleri kapsamında Responsible Programına Mevcut cari yıldan önceki son üç takvim yılında toplam 300.000 ABD Doları ve üzeri ihracat yapan imalatçı ve ihracatçı şirketler başvuru yapabilir. Toplam ihraç tutarı hesaplamasına ihraç kayıtlı işlemler dahil edilmez. İşletmelerin toplam ihracat tutarları hesaplanmasında organik bağı bulunan şirketler ile yapmış oldukları ihracatlar da hesaplamalara katılır. İşletmeler Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakata Uyum Projesi desteği Responsible Programına katılabilmeleri için, Destek Yönetim Sistemi (DYS) ekranından başvuru yapmaları gerekmektedir.Hizmet ihracatçıları responsible programına başvuru yapamaz.
Responsible-Sorumluluk Portalı, Ticaret Bakanlığının "Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteğine İlişkin Genelegesi" ile yürürlüğe giren, Responsible-Sorumluluk Programı ile ilgili tüm başvuru, takip ve onay gibi tüm işlemlerin yapıldığı internet sitesine denir. Responsible Prortalı, İşletmelerin sürdürülebilirlik boyutlarındaki alanlarındaki mevcut durum değerlendirmelerini yapabildikleri bir web sitesidir. Responsible Prortalı ile ihracatçılar Yeşil Mutabakata uyum ve yeşil dönüşüm süreçlerinde eğitim, farkındalık, güncel bilgilere ulaşabilecekler. Aynı zamanda Responsible ( Sorumluluk Programı) kapsama alınan işletmeler, alacakları destek süreçlerine ilişkin veri girişi, depolama, raporlama ve değerlendirme süreçlerini yürütebilecekler. Responsible-Sorumluluk Portalına Ticaret Bakanlığı Destek Yönetim Sistemi (DYS) Ekranından giriş yapılmaktadır.
Ticaret Bakanlığı Responsible Programı web sitesine giriş : https://responsible.ticaret.gov.tr/ adresinden yapılır. Ticaret Bakanlığının yeşil mutabakata uyum proje desteğine başvurmak için responsible web sitesine giriş yapmanız gerekmektedir. Web sitesine girdikten sonra sol alt tarafta giriş yap / kayıt ol butonuna tıklayarak kaydınızı yapabilirsiniz. Responsible programına kayıt olduktan sonra şirketinizi değerlendirin sayfasından öndeğerlendirme setini oluşturmanız gerekir. Öndeğerlendirme setini tamamladıktan sonra başvuru formanı oluşturabilirsiniz.
Responsible Programı Ön Değerlendirme Seti, 72 sorudan oluşan, işletmelerin sürdürülebilirlik ve dijitalleşme başlıklarında çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) boyutlarındaki mevcut durumları değerlendiren soru setidir. Responsible ön değerlendirme seti şirket temsilcisi tarafından doldurulur. Sistem verilen cevaplara göre işletmeleri ÇSY performansına göre puanlar ve işletmelere karne çıktısı verir.
Responsible ön değerlendirme setine girilen veriler beyan esaslı veriler olup, doğrulama ihtiyacı olmayan verilerdir. Ön değerlendirme setine responsible programına kayıt olup kullanıcı hesabı oluşturularak ulaşılabilir. Ön değerlendirme seti sonucu destekten faydalanıp faydalanılmayacağını etkilememektedir. Responsible programı başvurusu için en önemli belgelerden biri ön değerlendirme seti sonuç karnesidir. Ön değerlendirme setini doldurduktan 6 ay sonra kullanıcılar bu testi tekrar doldurup ilerlemelerini görebileceklerdir. Ön değerlendirme seti sonrasında sistem kullanıcıları başvuru ekranına yönlendirmektedir.
Responsible programı ön değerlendirme seti 72 sorudan oluşmaktadır. Ön değerlendirme seti soruları ana ve alt başlıkları aşağıdaki gibidir;
Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteğine İlişkin Genelegesi Responsible Programı destek programı başvuruları Ticaret Bakanlığı Destek Yönetim Sistemi Responsible Portalı üzerinden yapılır. Başvuru öncesinde Programa kayıt işlemlerini tamamlamış ve ön değerlendirme seti verilerini giriş yapmış olmalısınız. Responsible programına giriş için linki tıklayabilirsiniz. https://responsible.ticaret.gov.tr/
Responsible programına giriş için gerekli olan belgeler portala yüklenir. Belgelerin yüklenmesinin ardından başvuru Destek Yönetim Sistemi (DYS) üzerinden bakanlığa iletilir. Başvuru esnasında kayıt olma işlemlerinde işletmeye ait resmi evrakların yüklenmesi portal tarafından talep edilir. Yapılan başvurular incelenmek ve değerlendirmek üzere ihracatçılar birliklerine ulaşır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda varılan karar işletmeye bildirilir.
Responisble Programı kapsamında Destek almak için gerekli şartlar aşağıdaki gibidir:
Responsible Programı Başvuruları Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü tarafından değerlendirilir. Responsible Programı Başvuruları Değerlendirme Kriterleri şunlardır;
Şirket değerlendirme sonucunda destek programına alınabilir ya da red edilebilir. Şirketin destekten faydalanması için destek kapsamına alınması gereklidir.
Ticaret bakanlığı yeşil mutabakata uyum proje desteği responsible destek kapsamına alınan şirketlerin ihtiyaç analizine yönelik danışmanlık hizmetleri giderleri desteklenir.
Faz 1 : Mevcut Durum Analizi ve Sürdürülebilirlik Yol Haritasının Oluşturulması
Faz 2 : Teknik ve Finansal Fizibliteye Yönelik Uygulama Danışmanlığı
Faz 3: İzleme ve Doğrulama Danışmanlığı
Ayrıca sürdürülebilirlik yol haritası çerçevesinde şirketlerin kurumsal altyapıyı oluşturmaya yönelik sürdürülebilirlik ve bilişim danışmanlığı harcamalarıyla sürdürülebilirlik raporunun hazırlanmasına dair danışmanlık ve eğitim giderleri de desteklenir.
Responsible Programı Danışmanlık firması, Responsible Programı kapsamında Faz 1 - İşletmelerin Mevcut durum analizinin yapılması ile sürdürülebilirlik yol haritasının oluşturulması danışmanlığı çalışmalarını yapmak üzere bakanlık tarafından yetkilendirilmiş danışmanlık şirketlerine denir. Responsible Programı Danışmanlık Firmaları "Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteğine İlişkin Genelegesi" şartlarını sağlamış, Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş danışmanlık şirketleridir. İhracatçıların Responsible Programı Danışmanlık Firmaları tarafından almış oldukları hizmetlere ilişkin harcamalar Ticaret Bakanlığı tarafından desteklenmektedir.
Responsible-Sorumluluk Programı Danışmanlık Firmalarının sağlaması gereken şartlar şu şekildedir;
İhracatçı işletmelerin Responsible Programı kapsamında alacakları danışmanlık hizmeti konuları ve kapsamları Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteği Genelgesi ile belirlenmiştir. Responsible Programı danışmanlık hizmetleri aşağıdaki gibidir:
Faz1 çalışmaları kapsamında Responsible-Sorumluluk Programı danışmanlık şirketi, destek kapsamına alınan işletmenin, sürdürülebilirliğin çevresel , sosyal ve yönetişim boyutlarındaki mevcut durumunun tespit eder. İşletmenin ESG Skorlamasını benzer şekilde, yeşil mutabakata uyum sürecindeki performasını ortaya çıkarır. Yapılan analiz sonucunda işletmenin yeşil mutabalata uyum sürecindeki güçlü ve zayıf yönleri ortaya çıkar. Bu analize göre işletmeye sürdürülebilirlik çalışmalarında yol haritası çıkarılır. Danışmanlık firması Responsible Portalı aracılığıyla işletmenin mevcut durum analizini ve yol haritasını bakanlığa raporlar.
Mevcut Durum Değerlendirilmesi yapılmış, Sürdürülebilirlik Yol Haritası onaylanmış olan ihracatçı işletmeler Faz 2 desteğini almaya hak kazanırlar. Bu fazda işletmeler sürdürükebilirlik yol haritsı kapsamında tespit edilmiş olan eksiklerin giderilmesi ve yeşil mutabakata uyum performansının arttırlması için ihtiyaç duydukları teknik ve finansal fizibilite konularında danışmanlık desteği alırlar. Uygulama danışmanlık raporları Responsible Portalı aracılığıyla bakanlığın onayına sunulur.
Uygulama danışmanlık raporu onayı alan işletmeler Faz 3 İzleme ve Doğrulama Denışmanlık desteği alabilirler. Faz 3 İzleme ve Doğrulama danışmanlığı kapsamında işletmelerin mevcut durumdan yapılan çalışmalar neticesinde ortaya çıkan iyileşmelerin ölçülmesi, izlenmesi ve doğrulanması desteği alırlar. Bu kapsamda ölçme doğrulama ile ilgili sertifkasyonların giderleri bakanlık tarafından desteklenir. İzleme ve doğrulama danışmanlığına (Faz 3) konu projenin tamamlandığına dair sonuç raporunun Bakanlık tarafından onaylanması zorunludur.İzleme ve doğrulama danışmanlığı (Faz 3) raporunun değerlendirilmesi neticesinde, Bakanlık tarafından şirkete Responsible® markasının kullanımı izni verilebilir.
İşletmelerin Faz 1 sürdürülebilirlik yol haritasında yer alan proje kapsamında olması halinde, şirketlerin yeşil ve dijital dönüşüme yönelik aldığı sürdürülebilirlik ve bilişim danışmanlığı hizmeti giderleri ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından onaylanan kurumsal sürdürülebilirlik raporlaması eğitim programları giderleri bu kapsamda desteklenir.
Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteği Genelgesi Responsible Programı kapsamında destek alanabilen bilişim/yazılım projeleri aşağıdaki gibidir.
Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteğine İlişkin Genelegesi Responsible Programı destek tutarları, işletmelerin büyükülüğüne göre 500.000 Tl ile 1.500.000 TL arasındadır. Destek tutarları her takvim yılı başında (TÜFE + Yİ- ÜFE)/2 oranında güncellenecektir. Responsible Programı Destek miktarı, danışmanlık hizmet türlerine göre iki ye ayrılmaktadır.
Faz 1 mevcut durum analizi ile sürdürülebilirlik yol haritasının oluşturulması danışmanlığı hizmeti destek tutarı ve limitleri aşağıdaki gibidir;
a) çalışan sayısı 250 kişiden fazla ve/veya yıllık satış hasılatı ya da mali bilançosu 500 milyon TL’den büyük şirketler için 1.500.000 TL,
b) çalışan sayısı 250 kişiyle 50 kişi arasındaki ve/veya yıllık satış hasılatı ya da mali bilançosu 500 milyon TL ile 100 milyon TL arasındaki orta ölçekli şirketler için 1.000.000 TL,
c) çalışan sayısı 50 kişiden az ve/veya yıllık satış hasılatı veya mali bilançosu 100 milyon TL’den küçük şirketler için 500.000 TL,
Faz 2 Uyum Danışmanlığı ve Faz 3 İzleme/doğrulama danışmanlığı hizmet giderleri ile bilişim danışmanlığı hizmet giderleri tutarları için destek tutarı ve limiti belirtilmemiştir. Bu kapsamda alınan hizmetin rayicine göre proje desteği sunulacaktır.