Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi - CSRD, şirketlerin sürdürülebilirlik boyutlarındaki mevcut durum ve strateji planlarını raporlamala gereklsinimlerini tanımlayan direktiftir.Avrupa Birliği Parlamentosu tarafından kabul edilen Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlaması Direktifi (CSRD), şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarını ve raporun içerikleri ile ilgili açıklamalarını daha kapsamlı ve ayrıntılı bir şekilde yapmalarını gerektirecektir. Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD) etkisi büyük olacak ve bu değişikliğe uyum sağlamak isteyen şirketlerin belirli adımlar atmaları gerekecektir.
CSRD Nedir ve Amaçları Nelerdir?
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD), şirketlerin sürdürülebilirlik konusundaki taahhütlerini daha detaylı bir şekilde açıklamalarını amaçlayan bir yönergedir. Bu yönerge, finansal olmayan konularda şirketlerin daha fazla şeffaflık sağlamasını, yatırımcıların ve paydaşların daha iyi kararlar alabilmesini hedeflemektedir. Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD)‘nin amacı, sürdürülebilirlikle ilgili bilgileri daha kapsamlı ve ayrıntılı bir şekilde sunarak iş dünyasının sürdürülebilirliğe yönelik taahhütlerini güçlendirmektir. Avrupa Birliği (AB), şirketlerin sürdürülebilirlik performansını daha şeffaf ve kapsamlı bir şekilde raporlamalarını sağlamak amacıyla önemli bir adım attı.
Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen düzenlemeye göre, Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi’ne (Corporate Sustainability Reporting Directive, CSRD) tabi olan şirketler, 2024 finansal döneminden itibaren raporlarını Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’na (European Sustainability Reporting Standards, ESRS) uygun olarak yayımlamak zorundadırlar. ESRS standartlarının ilk olarak, 500’den fazla çalışanı olan büyük şirketler tarafından 2025 yılında yapılacak sürdürülebilirlik raporlamalarında ve 2024 yılını kapsayacak şekilde kullanılması planlanıyor.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi - CSRD Hangi Şirketleri Kapsar?
ESRS standartlarının ilk olarak, 500’den fazla çalışanı olan büyük şirketler tarafından 2025 yılında yapılacak sürdürülebilirlik raporlamalarında ve 2024 yılını kapsayacak şekilde kullanılması planlanıyor. Kademeli olarak yürürlüğe girecek olan Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD)’nin kapsamına görselimizde yer alan şirketler alınacak (mikro işletme: 10 çalışan, 700.000 € net kâr ve 350.000 € varlık kriterlerinden ikisini karşılayan şirket).
AB Dışındaki Firmalar Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD)'ye Tabi Olacak mı?
AB dışı şirketler içinse raporlama yükümlülüğü 2028 yılı sonrasına erteleniyor. AB dışı şirketler için belirlenen ilk kriter, son iki yıl içinde 150 milyon €’dan fazla net ciro elde etmiş olmalarıdır. İkinci kriter ise, AB içinde büyük bir bağlı kuruluşa sahip olmaları veya 40 milyon €’dan fazla ciroya sahip bir sektörde faaliyet göstermeleridir. Bu kriterler, AB dışı şirketlerin sürdürülebilirlik raporlama yükümlülüğünün belirlenmesinde temel ölçütleri oluşturuyor.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi - CSRD Ne Zaman Uygulanmaya Başlanacak?
Yönetmeliğin 2024-2028 arasında dört aşamada uygulanması planlanıyor:
Şu an Finansal Olmayan Bilgilerin Raporlama Direktifi (NFRD)’ye tabi olan büyük şirketler için 1 Ocak 2024 itibarıyla geçerli, 2024 mali yılı raporlamasını 2025’te teslim edecekler
Şu an Finansal Olmayan Bilgilerin Raporlama Direktifi (NFRD) ’ye tabi olmayan büyük şirketler için 1 Ocak 2025 itibarıyla geçerli, 2025 mali yılı raporlamasını 2026’da teslim edecekler
Mikro işletmeler hariç listelenen KOBİ’ler için 1 Ocak 2026 itibarıyla geçerli, 2026 mali yılı raporlamasını 2027’de teslim edecekler
AB’de belirli şartları sağlayan üçüncü ülke firmaları için 1 Ocak 2028’de geçerli, 2028 mali yılına ilişkin raporlamayı 2029’da teslim edecekler.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD) Raporu Nasıl Hazırlanır?
Kurumsal Sürdürülebilirlik Direktifi (CSRD)’ye uyum sağlamak isteyen şirketlerin doğru bir şekilde hazırlık yapmaları ve uyum sürecini yönetmeleri önemlidir. İşte şirketlerin Kurumsal Sürdürülebilirlik Direktifi (CSRD)’ye uyum sağlamak için düşünmeleri gereken bazı adımlar:
1. Kapsam Belirlemesi ve Farkındalık Oluşturma:
- Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD)‘nin şirketinize nasıl etki edeceğini değerlendirin.
- Hangi şirketlerin Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD) kapsamına girdiğini net bir şekilde belirleyin.
- Çalışanlarınızı ve ilgili paydaşları Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD) ‘nin gereklilikleri hakkında bilgilendirin.
2. Değerlendirme ve Eksiklik Analizi:
- Mevcut sürdürülebilirlik uygulamalarınızı gözden geçirin.
- Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD) gereklilikleri ile mevcut uygulamalarınız arasındaki boşlukları belirleyin.
- Diğer benzer düzenlemeler (örneğin, SEC iklim kuralları) ile karşılaştırmalar yaparak farklılıkları anlayın.
3. Altyapı ve Veri Toplama Geliştirme:
- Sürdürülebilirlik raporlarınızı hazırlamak için gerekli veri altyapısını oluşturun veya güçlendirin.
- Verileri düzenli olarak toplayabileceğiniz ve analiz edebileceğiniz sistemleri kurun.
- Verileri raporlama için uygun bir şekilde saklamak ve sunmak için gereken altyapıyı oluşturun.
4. Raporlama Standartlarına Uyum:
- AB Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’nı inceleyin ve bunlara uygun bir şekilde raporlama yapmayı planlayın.
- Raporlama süreçlerini ve içeriklerini belirleyerek sürdürülebilirlik raporlarını hazırlayın.
- Bağımsız denetçilere veya onaylayıcılara raporlarınızı gözden geçirme ve onaylatma sürecini organize edin.
5. İletişim ve İzleme:
- Sürdürülebilirlik raporlarınızı yatırımcılarınıza ve paydaşlarınıza etkili bir şekilde iletmek için iletişim stratejileri geliştirin.
- Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD)‘nin yürürlüğe girdiği tarihleri takip edin ve uyum sürecindeki gelişmeleri izleyin.
- Uyum sağlama sürecini düzenli olarak gözden geçirerek iyileştirmeler yapın.
Bu adımlar, Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu Direktifi (CSRD)‘ye uyum sağlama sürecini daha yönetilebilir hale getirebilir ve şirketinizin sürdürülebilirlik taahhütlerini daha etkili bir şekilde ifade etmenizi sağlayabilir.
Bu yeni standartlar, çevresel, sosyal ve yönetişim konularını içeren geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. İklim değişikliği, biyoçeşitlilik, insan hakları gibi alanlar, artık iş dünyasının karar verme süreçlerinde ve paydaş ilişkilerinde merkezi bir rol oynamaktadır. Bu kapsamda belirlenen 12 ESRS standart, tüm bu önemli konuları ele alarak şirketlerin daha bütünsel bir perspektifle raporlama yapmalarını amaçlamaktadır.
Bu standartlar aşağıdaki başlıkları içermektedir:
ESRS 1: Genel Gereksinimler
ESRS 2: Genel Açıklamalar (CSRD kapsamındaki tüm şirketler için zorunlu)
ESRS E1: İklim
ESRS E2: Kirlilik
ESRS E3: Su ve deniz kaynakları
ESRS E4: Biyolojik çeşitlilik ve ekosistemler
ESRS E5: Kaynak kullanımı ve döngüsel ekonomi
ESRS S1: Şirket çalışanları
ESRS S2: Değer zincirinde yer alan çalışanlar
ESRS S3: Etkilenen topluluklar
ESRS S4: Tüketiciler ve son kullanıcılar
ESRS G1: İş etiği
ESRS 1, raporlama sürecinde uyulması gereken genel ilkeleri belirlerken, ESRS 2 temel bilgilerin paylaşılmasını zorunlu kılar. Diğer standartlar ise “önemlilik” değerlendirmesi gerektiren konuları kapsar. Şirketler, sadece faaliyetlerine ilişkin bilgileri raporlamak zorunda olacaklar ve bu değerlendirme, bağımsız bir denetçi tarafından incelenecektir. CSRD’ ye tabi olan büyük şirketler için ESRS’ ye uyum süreci 2024 yılında başlayacak ve 2025’te ilk raporlarını yayımlamaları gerekecektir. Avrupa merkezli veya Avrupa’da faaliyet gösteren KOBİ’ler ise 2026’da raporlama sürecine başlayacak ve 2027’de ilk raporlarını paylaşacaklardır. Bu yeni düzenleme, şirketlerin sürdürülebilirlik performansını daha bütünsel bir şekilde raporlamalarını ve bu alandaki ilerlemelerini izlemelerini sağlayacaktır.
Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları, iş dünyasının daha şeffaf, sorumlu ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etmesine katkı sağlayacak önemli bir adım olarak görülmektedir. Şirketler, bu standartlara uyum sağlayarak sürdürülebilirlik yolculuklarını daha sağlam ve etkili bir şekilde sürdürebilirler. AB borsalarında işlem gören AB dışı şirketler 2028 yılından önce CSRD kapsamında raporlama yapmak zorunda kalacak. Diğer AB dışı şirketlerin ise 2028 sonrasında raporlama yapması bekleniyor. AB dışı şirketler için ilk kriter son iki yıl içerisinde 150 milyon €’dan fazla net ciroya sahip olması. İkinci olarak ise AB’de büyük bir bağlısının olması veya 40 milyon €’dan fazla ciroya sahip olan bir branşının olması kriteri aranacak.
WBCSD'nin ISSB ve ESRS Uygulama Kılavuzu
WBCSD'nin ISSB Standartları ve ESRS ile ilgili Uygulama Kılavuzu, finansal kurumlar, düzenleyici kurumlar, tüketiciler ve sivil toplumun artan taleplerine yanıt olarak, sürdürülebilirlik raporlamasında şeffaflık ve karşılaştırılabilirliği vurgulamaktadır. Bu kılavuz, CFO'ların ve finans ekiplerinin, yatırımcı, banka ve düzenleyicilerden gelen taleplere yanıt vermek ve kurumsal sürdürülebilirlik performansı üzerine stratejik karar verme süreçlerine rehberlik etmek için yeni sürdürülebilirlik raporlama gerekliliklerini nasıl uygulayacaklarını anlamalarına yardımcı olmayı amaçlar.
IFRS S1 ve IFRS S2, Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (ISSB) tarafından geliştirilen standartlar, yatırımcılar için kararla ilgili bilgiler sağlayarak küresel bir sürdürülebilirlik ifşa çıtası oluşturmayı hedefler. Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (ESRS) ise çevresel, sosyal ve yönetişim ifşalarını kapsayan 10 konu özel standartı da içeren genel gereklilikleri ve ifşaları kapsar.
Standartların uygulanabilirliği, şirketlerin büyüklüğü, doğası ve coğrafi ayak izine bağlı olarak değişir. ISSB Standartları, bireysel yargı bölgelerinin takdirine bağlı olarak kullanılabilirken, ESRS yaklaşık 50.000 AB içinde faaliyet gösteren şirketi kapsayacaktır.
Uygulama zaman çizelgeleri, şirketlerin büyüklüğüne ve niteliğine bağlıdır. IFRS S1 ve S2 standartları, 2024 mali yılı için uygulanabilir olacak, ancak bu, standartların ulusal yargı bölgeleri tarafından benimsenmesine bağlıdır. Öte yandan, CSRD kapsamındaki şirketler, ilgili şirket kategorileri için CSRD'de belirtilen zaman çizelgelerine göre ESRS'ye karşı raporlama yapacaklardır.
Bilgi kalitesi, karar vericiler ve yatırımcılar için önemlidir. ISSB Standartları, karar vericiler için önemli olan bilgileri içerirken, ESRS, çoklu paydaşların kararlarını etkileyebilecek bilgileri gerektirir. Her iki standart da bilgilerin ilgili, sadık, karşılaştırılabilir, doğrulanabilir ve anlaşılabilir olmasını şart koşar.
