İklim değişikliği ve çevreye olan farkındalığın artması gibi sebeplerden sera gazı salınımı, karbon ayak izi ve karbon ayak izi ölçümleme gibi başlıklar ile sıkça karşılaşılır oldu. Teknolojinin de gelişmesi ve çevreye olan duyarlılığın artmasının birleşmesi ile yeşil teknoloji adı verilen dijital çözümler ortaya çıkmıştır. Karbon ayak izi ölçümü ve takibi artık yeşil teknoloji çözümleri ile daha ulaşılabilir hale gelmiştir.
Karbon ayak izi nedir?
İnsanların veya kuruluşların faaliyetleri sonucunda, doğrudan ya da dolaylı olarak salgılanan sera gazlarının karbon karşılığına verilen isim karbon ayak izidir. Sera gazı salınımı, ekolojik dengeyi bozan ve iklim değişikliğine doğrudan etki eden zararlı bir eylemdir. Üretim faaliyetleri, fabrikalardaki devasa bacalar ve hatta günlük hayatta kullandığımız klimaların bile kendi çaplarında karbon ayak izleri hesaplanabilir.
Karbon ayak izi hesaplama neden önemlidir?
Gündelik hayatımızı devam ettirirken farkında olmasak bile atmosfere zarar veriyoruz. Bu farkındalığı arttırmak ve verdiğimiz zararı azaltabilmek için bu konuları konuşmak, sonrasında ölçümlemek ve karbon azaltımı adına aksiyon almak gerekir. Karbon emisyonunu azaltmak için önce ne kadar karbon salgılandığının hesaplanması önemlidir. Karbon ayak izi hesabı, çevreye verilen zararı rakamsal olarak görebilmek için önem taşır.
Karbon ayak izi yazılımı nedir ve nasıl çalışır?
Karbon ayak izi yazılımları, bireylerin ya da işletmelerin detay bilgi bilmeden veya matematiksel işlemlere girmeden kolayca karbon ayak izlerini hesaplamaları için, ISO 14064 veya GHG protokolünce geliştirilmiş yazılımlardır. Aşina olduğumuz doğalgaz faturaları gibi veriler ile karbon salınımı hesabını yapabilen ve emisyon izlemeye olanak sağlayan platformlara karbon ayak izi yazılımları denir. Detaylı teknik bilgi gerektirmeden, halihazırda elde olabilecek veriler ile karbon ayak izi hesaplama hizmeti sunduğundan kullanımı kolay denilebilir.
Karbon ayak izi yazılımı kimler için uygundur?
Bireyler ve işletmeler karbon ayak izlerini hesaplamak amacıyla bu yazılımları kullanabilirler. Ancak ihracat, üretim gibi büyük çaplı eylemlerden kaynaklanan sera gazı salınımı bireysel salınımlardan çok daha büyüktür. Bu sebeple işletmelerin faaliyetlerini kontrol altında tutmak adına birtakım yasal düzenlemeler mevcuttur. Karbon ayak izi salınımı ve yönetimi için geliştirilmiş yazılımlar işletmeler veya fabrikalar için daha uygun olacaktır.
Karbon ayak izi yazılımı kullanarak karbon ayak izimi nasıl azaltabilirim?
Karbon ayak izi yazılımları ile karbon salınımınızın miktarını görebilirsiniz. Bazı yazılımlar, girdiğiniz verilere göre karbon ayak izinizi hesaplayıp çıktı olarak bir sera gazı envanter raporu oluşturmaktadır. Bu rapor genel olarak bir karbon ayak izi azaltma stratejisi de sunabilir. Fakat detaylı ve işletmeye özel oluşturulmuş karbon ayak izi yönetimi stratejisi istenirse yazılıma ek olarak danışmanlık almakta her zaman fayda vardır.
Karbon ayak izi yazılımı hangi verileri kullanarak hesaplama yapar?
Karbon ayak izi hesaplama yazılımları faaliyet verisi olarak adlandırılan verileri kullanarak hesaplama yaparlar. Faaliyet verisine doğalgaz kullanımı, tüketilen yakıt miktarı gibi veriler örnek verilebilir.
Hangi emisyon kaynaklarını ölçebiliyor?
ISO 14064 ya da GHG protokolüne uygun geliştirilmiş karbon ayak izi hesaplama yazılımları elektrik ve doğalgaz kullanımından, ihtiyaçlardan veya ihracattan doğan ulaşım kaynaklı ya da çeşitli üretim süreçlerinden kaynaklı karbon salınımını ölçebilir.
Yeşil Mutabakat ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) gibi yasal gerekliliklere uygun raporlama yapabilir mi?
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının (CBAM) yasal gerekliliklerine uygun raporlama yapabilen raporlama sistemi yazılımdan yazılıma göre değişebilir. Her karbon ayak izi yazılımının CBAM raporlama özelliği olmayabildiği gibi, bazı karbon ayak izi yazılımlarının karbon raporlamasının dışında, ESG başlığı altındaki farklı konularda da hesaplama yapabildiği söylenebilir.
Karbon kredisi veya karbon denkleştirme süreçleri ile entegre çalışabilir mi?
Karbon hesaplama yazılımlarının hepsinde görülmese de karbon ayak izi yazılımlarının karbon kredisi, karbon denkleştirme gibi süreçlerle entegre olarak çalışabilmesi mümkündür.
Yazılımın fiyatlandırma modeli nedir?
Karbon ayak izi yazılımlarında çoğunlukla yıllık lisans satın alımı şeklinde fiyatlandırma politikası görülür. Sunulan hizmetlere göre modül şeklinde ayrı ayrı fiyatlandırma modelleri de mevcut olabilir. Fakat bazı yazılımlarda yıllık satın alımdan önce demo sürümü kullanıma açılabilmektedir.
Karbon Ayak İzi Yazılımları Hakkında Teknik Bilgiler
Karbon ayak izi yazılımlarının genellikle bulut tabanlı çalışan platformlar olduğu görülmektedir. Web üzerinde çalışan platformlara mobil cihazlardan da erişim mümkün olduğundan, kullanıcılara karbon emisyonlarının takibini yapmak için erişim kolaylığı sağlamaktadır.
